Zdeterminowana, dumna i wrażliwa

-

Małżeństwo to jedyny zawód kobiecy. Jest i będzie zawsze coś, czego kobieta nie dosięgnie nigdy, a tym jest mózg mężczyzny.

Roman Bierzyński

Jeszcze słówko o kobiecie, s.n., Warszawa 1878

 

Z usprawiedliwionym sceptycyzmem witamy nazwiska kobiece na wystawie sztuk pięknych.

Witold Bunikiewicz

Kronika artystyczna. Dwie wystawy kobiece, „Kurier Warszawski” 1922, nr 276

 

Te dwie opinie cytuje Sylwia Zientek na pierwszych stronach swojej książki Tylko one. Polska sztuka bez mężczyzn Muter, Rajecka, Szapocznikow, Bilińska, Kobro i inne. Ja powtarzam je za autorką z konkretnego powodu. 

 

Najpierw jednak krótkie wyjaśnienie. Poza tym, że Belgia jest stolicą piwa i czekolady jest także stolicą surrealizmu. Belgowie kochają ten nurt w sztuce i szczycą się wspaniałymi artystami. Najsłynniejszym twórcą surrealizmu w malarstwie belgijskim był Rene Magritte, symbole z jego prac są widoczne w całym mieście, zwłaszcza w tym roku. Bruksela właśnie obchodzi 100-lecie surrealizmu belgijskiego, co świętuje dwoma interesującymi wystawami. Jedną z nich odwiedziłam dzisiaj. Historie de ne pas rire. Surrealizm w Belgii, w Brukselskim Bozar. Wystawę promuje oczywiście obraz Rene Magritte Kryształowa kąpiel.

 

Zdjęcie pochodzi ze strony https://www.bozar.be/en/calendar/histoire-de-ne-pas-rire-surrealism-belgium

W sprawie samego surrealizmu, to nie jestem znawcą, dopiero się go uczę i jedne prace przekonują mnie bardziej inne wcale. Jednak wystawa mnie poruszyła. Z kilku powodów. Jednym z nich było to, że pośród tak wielu dzieł, tak niewiele zostało namalowanych przez kobiety, a to ich przekaz trafił do mnie najbardziej. Na marginesie dodam, znowu powtarzając za Sylwią Zientek, w Muzeum Narodowym w Warszawie zaledwie 4% wszystkich prac stanowią te, wykonane przez kobiety, ale to już inny temat.

 

Dlaczego o tym piszę i w jaki sposób łączy się to z tematyką mojego bloga? Jak wspomniałam, z wystawy wyszłam poruszona, czego powodem były dzieła belgijskiej malarki Jane Graverol. Artystka żyła w latach 1905-1984, jej prace nadal są zdumiewająco aktualne. I choć nie wszyscy dadzą się przekonać do surrealizmu, co zrozumiałe, to jednak w przypadku tej malarki każdy łatwo zrozumie przekaz, zwłaszcza, że Graverol przedstawiała zdeterminowaną, dumną, a jednocześnie wrażliwą kobiecą postawę. W przeciwieństwie do malarzy surrealistów płci męskiej, co niestety na wystawie było aż nazbyt widoczne. Panom postać kobieca raczej kojarzyła się z bierną, najczęściej nagą muzą. Zapewniam, że nie chodzi tu wcale o odesłanie panów do narożnika, potrzeba obu perspektyw, choć nie da się nie zauważyć, że przekaz niektórych prac nie wytrzymał próby czasu. Inaczej jest z obrazami Jane.

 

Jane Graverol, Klatka, obraz namalowany lata temu, a my wciąż w nich tkwimy, co więcej klatka jest otwarta, a jednak kobieta nie potrafi z niej wyjść. Znajome uczucie? Pewnie tak. A może jednak ta otwarta klatka to jakaś nadzieja? 


Zdjęcie pochodzi ze strony https://www.bozar.be/en/calendar/histoire-de-ne-pas-rire-surrealism-belgium 

 

Jane Graverol, Nowa melancholia

 

Czy można trafniej ująć stan melancholii? 

 

 

Jane Graverol, Niebiańskie więzienie 

 

Szczególnie aktualne przesłanie, bo można żyć w złotej klatce, ale można też samemu ją sobie zbudować, czasem w imię przyszłego nieba. Czy trzeba być aniołem zawsze? Czy nie jest tak, że same się ograniczamy nakładając na siebie tak wiele powinności i ulegając wciąż nowej presji? A na domiar złego nadal zdarza się, że to ktoś za nas decyduje, zwłaszcza w kontekście kobiecych praw. Zawsze też znajdzie się jakiś święty obrońca naszej moralności, ale dlaczego zwykle do kobiet kieruje swój przekaz?

 

 

Rachel Baes Wywiad retrospektywny


To już praca innej przedstawicielki surrealizmu belgijskiego, namalowana w 1950 r. i wciąż aktualna, choć nieco upiorna, bo czy nie urywamy sobie głowy myśląc o przeszłości i nie przemawiamy do siebie pełnym pretensji wewnętrznym głosem? Może ta myśl skłoni nas do łagodniejszego traktowania siebie?

 

Bardzo żałuję, że kobiecego głosu w sztuce brakowało przez lata. To zupełnie inny przekaz i inna wrażliwość. A przecież to nie tak, że artystek nie było, były, tyle że spotykały się z lekceważeniem i za swoją pracę i pasję musiały płacić wysoką cenę. Odnoszę wrażenie, że nadal jesteśmy przez niektórych odsyłane do przysłowiowej kuchni? Nie dajmy się, a jeśli lubimy gotować, same znamy drogę.

Co do Jane Graverol, to jej prace na szczęście przeżywają prawdziwy renesans.

 

Wieczny powrót, Jane Graverol, jeden z moich ulubionych obrazów artystki, czy to powrót Wenus? Interpretację pozostawiam Wam. 

 

 

Zdeterminowana, dumna, a jednocześnie wrażliwa postawa, to coś dla nas, prawda?

 

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Co ze mną nie tak?

-
Obraz
Szczęście sprzyja lepszym, zwykł mawiać kolega mojego męża, a ja w myśli dodawałam, zwłaszcza tym, którzy pochodzą z rodziny dobrze wykształconych i dość zamożnych ludzi, a do tego odziedziczyli dom po babci. Nie brakuje niestety osób, które bezrefleksyjnie głoszą podobne banały. Na przykład taki Pan W. zrobił karierę i ma się całkiem nieźle, nie wszystko się udało, bo jest po rozwodzie, a jego była żona, nie wiedzieć czemu, oczekuje od niego zrozumienia sytuacji, w jakiej się znalazła. W czasie kiedy on realizował się zawodowo, ona pracowała i wychowała dwójkę wspólnych dzieci. Pan W. uważa, że jej sytuacja jest wyłącznie jej sprawą, bo podobnie jak on mogła robić karierę, przecież jej nie zabraniał. Nie wnikam w powody, dla których Pan W. nie ma ochoty zajmować się problemami byłej żony, bywa różnie i zdecydowanie brakuje mi wiedzy, ale samo podejście W. do problemu wiele o nim mówi. Dla porządku dodam, że sytuację opisałam na podstawie jego relacji, a nie opowieści „roszczeniowej”...
Read more »

Wiek dojrzały?

-
Obraz
Całkiem niedawno miałam przyjemność zjeść kolację w towarzystwie mojej przyjaciółki J. Znamy się lat naście i zjadłyśmy razem niejedną kolację, a przy tym niejedną przysłowiową beczkę soli. J. jest starsza ode mnie zaledwie kilka lat i śmiało można powiedzieć, że to ta sama grupa wiekowa, 50 plus. Z niewielką różnicą, w moim przypadku ten plus za kilka miesięcy. Obie dostrzegamy zmiany, jakie dokonały się w nas lub w naszym życiu. Naturalnie nie są to zmiany nagłe, raczej proces, który wspólnie obserwujemy. Dostrzegłyśmy też problemy, które łączą wiele kobiet w tym wieku . W tym , czyli w jakim? Katarzyna Sobczuk w eseju Mała empiria określa go początkiem starości, ale też wiekiem środka, bo to etap, w którym dzieci (o ile je mamy) jeszcze nas potrzebują, a starzejący się rodzice zaczynają nas potrzebować coraz bardziej. I wiek, w którym denerwują nas i młodzi i starzy, co z przymrużeniem oka stwierdza autorka. Niektórzy nazywają go dojrzałym, ale jak wiadomo to tylko nazwa, bo ni...
Read more »

Kłopoty

-
Obraz
Ostatnie lata obfitują w kłopoty, których nie da się zignorować, bo zmieniają mnie i moje życie. Są zaskakujące, przełomowe i z całą pewnością poważne. Niektóre uporczywie trwają od lat, ale przybierają na mocy, czego ostatecznie należało się spodziewać, choć nie było pewności, w jaki sposób się rozwiną, pewne natomiast było, że nie będzie dobrze. Stąd chyba wrażenie, że rozwiązuję wciąż te same problemy, tylko w nowej odsłonie. Kłopot w tym, że niektóre są nierozwiązywalne, wiszą nad głową, paradoksalnie powodując ból pleców, choć głowa też boli i nie tylko metaforycznie. Nie można przeczekać, wyleżeć, przemilczeć, jak w piosence Kasi Nosowskiej i Bartosza Króla, choć można próbować, a już koniecznie trzeba przepłakać i przejść. Kolejną grupę stanowią problemy wynikające z codzienności, które przybierają raczej formę komplikacji. Gdyby nie wspomniane dwie pierwsze kategorie, byłyby zaledwie uciążliwością, a tak często przytłaczają niewspółmiernie do okoliczności. Co nie stanowi nies...
Read more »

Kobieta zawiedziona

-
Obraz
Droga Nieznajoma, jak to się stało, że pewnego dnia obudziłaś się i spostrzegłaś, że jesteś w zupełnie innym miejscu, niż zakładał plan na życie? Twoja sytuacja jest z tych nie do pozazdroszczenia, a Ty częściej smutna i przybita niż uśmiechnięta. Wszystko Cię przygnębia, świat od dawna nie ma barw, bo szarość oczywiście się nie liczy. I Ty Nieznajoma, której nikt nie zauważa albo gorzej, jest ktoś, kto od lat udowadnia Ci, jak mało znaczysz lub jak bardzo jesteś nie dość… A przecież kiedyś się kochaliście. Tylko czy to naprawdę była miłość? Ty Nieznajoma, która żyjesz nie swoim życiem.  Nie swoim, bo nikt nie pyta Cię o zdanie, a Ty już dawno straciłaś głos lub nigdy go nie miałaś. I jeszcze Ty, która właśnie opłakujesz stratę, bo on wybrał inną, na dłużej lub tylko na chwilę, a Ty czytasz właśnie, że zdradził, bo nie znalazł w domu tego, czego potrzebował, że to Twoja wina. Czujesz wstyd, dlatego nikomu nie powiedziałaś, więc i Tobie nikt nie powiedział, że zdradził, bo tak...
Read more »

O tym, co ja na to i trochę o stylu w dojrzałości

-
Obraz
Viki, bohaterka argentyńskiego serialu "Zazdrosna"  uczęszcza na terapię, która ma jej pomóc w rozwiązaniu problemów. Sceny z gabinetu psycholożki pojawiają się w każdym odcinku i choć całość ma lekki, komediowy charakter, doskonale obrazuje jak trudno zaakceptować bolesną prawdę o sobie. W rozmowach obu pań pojawia się notorycznie powracający wątek, który myślę, dotyczy nie tylko bohaterki serialu. Na wiele pytań odnoszących się do niej samej, Viki informuje, jak tę sprawę widział partner, matka lub przyjaciółka. Terapeutka z uporem wraca do pytania, a ty, co ty o tym sądzisz, czego ty chciałaś, co o tym myślałaś, zostawmy X, to jego sprawa, to jego opinia, a jak z tobą? Szybko okazuje się, że Viki nie do końca uświadamia sobie własne potrzeby, bo w życiu kieruje się chęcią sprostania pewnym standardom, wyobrażeniom i oczekiwaniom, dodam, że za wszelką cenę. Tak sobie myślę, że ja także, zapytana, dlaczego coś zrobiłam lub wybrałam, niejednokrotnie podam powód zewnętrzny...
Read more »

Przeprowadzka

-
Obraz
Przed nami przeprowadzka. Zrobiło się nieco nerwowo, a przecież mamy już pewne doświadczenie. Czas biegnie nieubłaganie, nie wszystko można drobiazgowo zaplanować, bo z uwagi na charakter zmiany, niektóre terminy poznamy dość późno. Nie to jest jednak problemem, w końcu przywykliśmy, przeprowadzek mamy za sobą tyle, że moglibyśmy obdzielić nimi kilka rodzin, a i tak średnia byłaby wysoka. Co nie oznacza, że przystępujemy do niej bez emocji, przeciwnie, sytuacja bywa napięta, zwłaszcza że zmian w naszym życiu kroi się więcej. W przypadku logistycznych przedsięwzięć, w naszej rodzinie zderzają się dwie postawy, co stanowi zasadniczy problem i prawdziwe wyzwanie. Jedno z nas lubi mieć wszystko zaplanowane, przygotowane i uzgodnione, drugie może też lubi, ale ma tendencję do odkładania na ostatnią chwilę, nie ma czasu i działa bez planu, krótko mówiąc odmienny sposób organizacji. Dwie postawy nie do pogodzenia, w sytuacjach stresowych radykalizują się, co nieuchronnie prowadzi do konflik...
Read more »

Zmagam się...

-
Obraz
Rozczarowanie to dotknięcie prawdy, tak przynajmniej twierdzi Jacek Walkiewicz. I wygląda na to, że ma rację. To, co myślimy o życiu i o nas samych z pewnością nie jest obiektywne i często właśnie rozczarowanie sprawia, że zaczynamy się zastanawiać czy dotychczasowa wersja wciąż obowiązuje. Tak się złożyło, że ostatnio na własnej skórze doświadczam jak bolesny to proces, bo owo rozczarowanie ostatecznie musi prowadzić do akceptacji rzeczywistości. Zanim jednak do tego dojdzie, toczy się walka, w związku z którą zmagam się… Zmagam się z niezgodą na to, co życie przyniosło. Zmagam się z brakiem pomysłu, jak sobie w tej sytuacji poradzić. Zmagam się z nagłą zmianą planów. I zmagam się z kiepskim nastrojem i niewygodnymi emocjami. I choć wiem, że ostatecznie trzeba będzie zaakceptować rzeczywistość i prościej byłoby przestać walczyć z tym, co nieuchronne, to wiem także, że nie będzie łatwo. Przynajmniej nie w praktyce, bo teoria to co innego. Swoją drogą nieprawdopodobne jak ...
Read more »