Czy można zostawić przeszłość w przeszłości?

Chyba czasem nawet trzeba, tylko jak to zrobić, bo często jest tak, że my swoje, a nasza pamięć swoje. Łatwo powiedzieć, zostawić przeszłość w przeszłości.

Próbowałam poradzić sobie z tematem na różnych płaszczyznach. Miałam do siebie żal o pewne decyzje i wybory, czasem te całkiem dawne. Jak każdy, byłam w sytuacjach, w których musiałam uporać się z trudnymi zdarzeniami i wyrządzonymi krzywdami.

Niektórzy dostali od matki natury umiejętność wypierania, ja raczej tendencję do rozpamiętywania. Czasem mam wrażenie, że mój umysł przypomina projektor, który nieustannie wyświetla kadry z przeszłości. Ten pomysł poddał mi Wojciech Eichelberger, wspominając o horrorach w naszych głowach. Sprawdziłam zatem swoją półkę. Są tam filmy obyczajowe, podróżnicze, dramaty, komedie, znajdzie się jakiś kryminał i komedia pomyłek, będzie film psychologiczny i katastroficzny, nie zabraknie seriali. Na półkach nie ma tylko filmów fantastycznych, bo brakuje mi wyobraźni. No i na szczęście horrory mnie ominęły. Za to jest kilka oznaczonych gwiazdką, to te z serii „ulubione”. Już nauczyłam się, jaki film odtwarza moja głowa i spokojnie staram się odkładać go na półkę. Pomaga uważność wobec myśli, dostrzeżenie, że moja głowa wyświetla wciąż ten sam odcinek. Już go widziałam, dziękuję, ewentualnie poproszę inny.

Kolejny sposób na niechciane wspomnienia i emocje pochodzi z nurtu terapii ACT. Chodzi o zauważenie, że to tylko myśl, w tej chwili jestem bezpieczna, wszystko jest w porządku, nękają mnie wspomnienie, ale to już za mną.

Najtrudniej radzić sobie z tzw. flashbackami, czyli niechcianymi, mimowolnymi wspomnieniami. Są jak pocztówki z przeszłości. Pojawiają się nagle, często powstają na skutek skojarzeń z zapachem, sytuacją, widokiem. Potrafią być niezwykle bolesne. Kiedy wracamy myślami do trudnych zdarzeń, nasz organizm doświadcza stresu niemal tak silnego, jak w chwili, w której wydarzenia miały miejsce.

Za wszelką cenę starałam się blokować pojawiające się obrazy, niestety ta metoda okazała się przeciwskuteczna. Obecnie już nie walczę, poddaję się, a odkąd zaczęłam to robić, rzadziej się pojawiają. Jednocześnie nie angażuję się w rozmyślania, zauważam, że się pojawiły i przeprowadzam ze sobą taki oto dialog:

- Kochana, to Cię spotkało, to boli, ale już jest w porządku.

I tak do skutku.

Przeszłość w naszej głowie lubi wracać na różne sposoby, we wspomnieniach, snach, codziennych myślach. Kiedy mnie dopada, stosuję pomysł z policją myśli z książki Kobiety, które myślą za dużo Susan Nolen-Hoeksema. Metoda wymaga zauważenia, że oto właśnie poddajemy się rozważaniom, na temat, który w głowie wałkujemy setny raz. Na początku może być trudno, ale w końcu się uda, wtedy mówimy:  „STOP, znowu o tym myślę, już nie chcę, już to przemyślałam”.

Rzecz w tym, że nasze głowy mają w zwyczaju myśleć niezależnie od naszej woli, a myśli nie dają się wyłączyć.

Co do życiowych wyborów, kluczem do odpuszczenia sobie może być zrozumienie, jak wyglądała przeszłość. Teraz rozumiem, że taki był etap mojego życia, podejmowałam decyzje i wybierałam tak, jak wydawało mi się w tamtym czasie najlepiej. Mogłam tyle, umiałam tyle i tak wybierałam. Jeśli chodzi o przeszłość, lepiej ją rozumiem, mam też więcej zrozumienia dla siebie, a dzięki temu nie czuję już żalu.

Zdarza się, że w zasadzie nie ma czego rozumieć, zwyczajnie podjęliśmy błędną decyzję, bo jesteśmy ludźmi. Pomyliliśmy się. Być może jedynym rozsądnym wyjaśnieniem jest cytat z mojego ulubionego duńskiego serialu Borgen:

„W nocy wydawało się to dobrym pomysłem”

Nic dodać, nic ująć, mnie też wtedy wydawało się to dobrym pomysłem.

Oczywiście nie chodzi o to, żeby ze wszystkiego się rozgrzeszać, raczej o to, żeby zrozumieć. Konsekwencje są nieuniknione.

Pomaga akceptacja, która łagodzi cierpienie, czasem jest zabarwiona rezygnacją, ale pozwala na większy spokój, wycisza emocje. Wymaga czasu, nie pojawia się natychmiast, coś trzeba przepracować. To nie oznacza, że nie boli, boli, czasem bardzo. A gdy boli, należy dać sobie czas i prawo do przeżywania emocji, smutku, żalu, prawo do mówienia o tym, że cierpimy.

Ewa Woydyłło-Osiatyńska zaleca rozmyślanie, analizowanie, ale nie rozpamiętywanie.

O rozpamiętywania już tylko krok do użalania się, a czym innym jest samowspółczucie i troska o siebie, czym innym użalanie. Uczciwie przyznam, że lubię się czasem nad sobą poużalać, jednak pilnuję by owo użalanie, było ograniczone w czasie i nie przejęło całkowitej kontroli nad życiem.

Jeśli przeszłość stanie się przeszłością również w głowie, będziemy jej poświęcać mniej czasu i uwagi, łatwiej będzie skupić się na teraźniejszości. Bo tylko na nią mamy wpływ, na tu i teraz, i ten moment w naszym życiu jest najważniejszy.

Czasem potrzeba dni, innym razem miesięcy, może lat, ale będzie lepiej.

Moja przyjaciółka ma za sobą trudne rozstanie z mężem, z którym spędziła 25 lat. Po zakończonym rozwodzie dowiedziała się, że były już mąż, zdradzał ją w czasie trwania małżeństwa. Bardzo cierpiała. Po ponad roku, od trudnych wydarzeń przepraszała, że tyle to trwa, że sama nie może się uporać i wciąż się do mnie wypłakuje. Wtedy spokojnie mówiłam, „Spędziłaś ze swoim mężem 25 lat, dlaczego sądzisz, że po kilku miesiącach lub po roku uporasz się z tym. Płacz tyle, ile potrzebujesz, jestem tu po to, by słuchać”. Dojście do siebie zajęło jej blisko 2 lata, dzisiaj układa sobie życie. Przetrwała i w końcu zostawiła przeszłość za sobą, mogła pójść dalej.

Wtedy to mnie spotkało coś bolesnego, zadzwoniłam do niej o 3 nad ranem, bardzo jej dziękuję, że odebrała ten telefon i przepraszam za nieludzką porę, zwłaszcza, że była na wycieczce, więc pobudkę zrobiłam również współlokatorce.

Gdy spotka nas coś złego, ktoś nas skrzywdzi, na początku najlepiej jest przetrwać kolejny dzień. Wiem, że ból jest bardzo silny, wydaje się, że nigdy nie ustąpi i czasem tak bywa, ale zazwyczaj z czasem słabnie, obrazy się zacierają, a my możemy zostawić naszą przeszłość i iść dalej, bo może za tymi drzwiami jest jeszcze coś, co przyniesie radość i spokój, podarujmy sobie taką szansę.